چهل ميليون نفر زير خط فقر در كشور چه معني مي‌دهد؟

رضا سلطان زاده

مدير مسئول هفته نامه آیینه یزد

:خرداد ماه هر سال يادآور 15 خرداد 42 و فداكاريها و جان نثاري‌هاي مردم متدين، مسلمان و آزاده‌اي است كه با رهبري بنيانگذار جمهوري اسلامي در برابر زورگويي ها، بي عدالتي‌ها و ستمگري‌هاي حكومتي جبار و خودخواه بپا خاستند و در نهايت در بهمن ماه 1357 ايستادگي‌ها به بار نشست و پايه‌هاي نظام سمتشاهي فرو ريخت و جمهوري اسلامي ايران پايه گذاري شد.

تعظيم و تكريم در برابر

-مادراني كه روزها و شب‌ها در غم اسارت و زندان رفتن فرزندان و همسرانشان در دوران مبارزه مقاومت كردند.

- نويسندگان، مبارزان و جوانان مؤمن و فداكاري كه روزها، هفته ها، ماه‌ها و سال‌ها در برابر زور گويي‌ها و ستمگري‌ها و شكنجه‌هاي حكومت پهلوي اول و دوم پايمردي نمودند و چه بسيار از آنان كه به درجه رفيع شهادت رسيدند و در يك كلام ياد و خاطره تمامي ايثارگران و رزمندگان گرامي باد كه در سالهاي قبل و بعد از پيروزي انقلاب به ويژه در 8 سال دفاع مقدس حماسه‌ها آفريدند، در برابر دشمنان دين و آيين و مملكت اسلامي ايستادگي كردند و سوم خرداد فتح خرمشهر را رقم زدند و در نهايت با شهامت و شجاعت وصف ناپذير در حفظ اسلام و آب و خاك و نظام كوشيدند.

خواست امام راحل (ره) بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران در اطلاعيه‌ها وسخنراني‌ها وپيام‌هاي آن بزرگوار سالها قبل از سال 42، دوران تبعيد در تركيه و نجف، اقامت در فرانسه و پس از مراجعت به ايران در تهران و قم و در نهايت تا خرداد ماه 1368 ثبت و ضبط شده و در دسترس عموم قرار گرفته است. از وظايف حاكمان و دولتمردان و كليه مسوولان اجرايي حكومت اسلامي در رده‌هاي مختلف اين است كه در حوزه كاري خود به توصيه‌هاي آن شخصيت بزرگوار عنايت و توجه داشته باشند.

در اين ستون در موارد متعدد به دستورات و فرمايش و توصيه‌هاي امام بزرگوار اشاره شده است.

در اين بخش ضمن بزرگداشت روز 14 خرداد سالروز ارتحال حضرت امام (ره) با نقل مطالبي از سخنان امام راحل (ره) پيرامون رسيدگي به زندگي مردم محروم، فقير و به اصطلاح پا برهنه‌هاي جامعه، مسئولان امر را دعوت مي‌نمايد با بررسي هايي كه انجام مي‌دهند دريابند تا چه حد در اين زمينه توفيق به دست آمده است.

ذكر اين نكته ضروري است كه در اين مقاله اعتراض و انتقادي بر عملكرد دولت خاصي در 31 سال اخير مطرح نيست. قدم‌هاي مثبتي كه برداشته شده، قابل ستايش است و همه افراد و برنامه ريزاني كه در قواي مختلف مقننه، مجريه و قضائيه در جهت بهبود زندگي مردم گام زده‌اند عندالله ماجور خواهند بود.

نكته ديگر اين كه نه تنها دولتمردان بلكه نويسندگان، روزنامه‌نگاران، فيلم سازان، معلمان، استادان دانشگاه، طلاب علوم ديني، همه رسانه‌ها، صاحبان تريبونها به ويژه علما و ائمه جمعه و جماعات وظيفه دارند باپديده فقر مبارزه كنند و به خصوص افرادي را كه براي ايجاد تبعيض در زندگي مردم قدم برمي دارند و در هر مقام و مرتبه‌اي هستند از خود برانند و در جهت رفع فقر و محروميت زدايي تلاش كنند. تا هر چه بيشتر و بيش از گذشته اختلاف طبقاتي را كم كنند و در حد توان، تبعيض را از بين ببرند.

از مولاي متقيان حضرت علي بن ابي طالب(ع) روايت شده است كه فرمودند:« همه كساني كه در شهر كوفه زندگي مي‌كنند زندگي شان به خوبي تامين است و پايين ترين افراد نان گندم مي‌خورند و خانه دارند و از بهترين آب آشاميدني استفاده مي‌كنند»

در اصل 43 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران به ريشه كن كردن فقر و محروميت و برآوردن نيازهاي انسان در جريان رشد تصريح گرديده و در بند يك و 3 همين اصل آمده است: تامين نيازهاي اساسي، مسكن، خوراك و پوشاك، بهداشت، درمان، آموزش و پرورش و امكانات لازم براي تشكيل خانواده براي همه . . .

3- تنظيم برنامه اقتصادي كشور به صورتي كه شكل و محتوا و ساعات كار چنان باشد كه هر فرد علاوه برتلاش شغلي، فرصت و توان كافي براي خودسازي معنوي، سياسي و اجتماعي و شركت فعال در رهبري كشور و افزايش مهارت و ابتكار داشته باشد.»

اينك نظر خوانندگان را به فرازهايي از سخنان بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران جلب مي‌نمايد:

«هر چه زودتر بايد مشكل مسكن براي بي خانمان‌ها و فقراي ايران حل گردد، و براي هر خانواده، مسكن مورد نيازشان تامين شود، آب و برق براي فقرا و بي بضاعت‌ها بايد مجاني گردد.

به نظر من بيشتر انقلابيون واقعي، يعني آنها كه نيروي عظيم و كوبنده اين انقلاب بودند، مردم غير مرفه بودند، كساني كه بيشترين كشته‌ها را دادند و با نيروي ايمان واقعي و اعتقاد راسخ، باعث پيروزي انقلاب شدند همان كساني بودند كه به هيچ وجه اشرافي و مرفه نبودند و از طبقه پا برهنه بودند.»(1)

«يك موي شما بر همه آن كاخ نشين‌ها و آنهايي كه در اين انقلاب هيچ فعاليتي نداشتند، بلكه كارشكني هم تا آن اندازه كه مي‌توانستند مي‌كردند و الان هم هر مقدار كه بتوانند مي‌كنند، يك موي شما بر همه آنها ترجيح دارد، بلكه مقايسه يك موي شما با آنها نبايد صحيح باشد. شما اين انقلاب را به ثمر رسانديد و گروه هايي كه در سر تا سر اين كشور اين انقلاب را به ثمر رساندند، همان زن و مرد محروم [بودند] و همان هايي كه مستضعف هستند و كاخ نشين‌ها آنها را استضعاف مي‌كنند و اينها ثابت كردند كه كاخ نشين‌ها هستند كه ضعيفند و پوسيده‌اند و براي اين ملت هيچ كاري نكرده‌اند و نخواهند كرد».(2)

«خلاصه كلام اينكه بيان اين واقعيت كه در حكومت اسلامي بهاي بيشتر و فزونتر از آن كسي است كه تقوا داشته باشد، نه ثروت و مال و قدرت و همه مديران و كارگزاران و رهبران و روحانيون نظام و حكومت عدل موظفند كه با فقرا و مستمندان و پا برهنه‌ها بيشتر حشر و نشر و جلسه و مراوده و معارفه و رفاقت داشته باشند تا متمكنين و مرفهين، و در كنار مستمندان و پا برهنه‌ها بودن و خود را در عرض آنان دانستن و قرار دادن، افتخار بزرگي است كه نصيب اولياء شده و عملاً به شبهات و القائات خاتمه مي‌دهد، كه بحمدالله در جمهوري اسلامي ايران، اساس تفكر و بينش در حال پياده شدن است.»(3)

عده‌اي از مراجع و ائمه جمعه نمايندگان مجلس مكرراً بر ضرورت محروميت زدايي و رفع مشكل گراني و بيكاري و رسيدگي به زندگي مستمندان جامعه تذكراتي ارائه نموده‌اند از جمله آيت الله نوري همداني به اهميت قدرت اقتصادي در اسلام اشاره كرد و گفت: مسوولان بايد تلاش كنند كه مردم در رفاه مادي باشند چرا كه اسلام مي‌خواهد همه مردم در اين جهت قوي باشند. وي تاكيد كرد: مسئولان بايد تلاش كنند كه مشكلات گراني و بيكاري را مرتفع كنند چرا كه گراني باعث مي‌شود مردم به مضيقه بيفتند.

آيت الله صافي گلپايگاني گفت: افراد بايد در محروميت زدايي رضاي خدا را در نظر داشته باشند و در انجام كارها نيز به اخلاص توجه كنند. به گزارش ايسنا، اين مرجع تقليد در ديدار رييس سازمان دانشجويان جهاد دانشگاهي و جمعي از معاونان فرهنگي اين نهاد با اشاره به برپايي اردوهاي جهادي توسط جهاد دانشگاهي گفت: محروميت زدايي از مناطق محروم كار بسيار با اهميتي است. ايشان با اشاره به اين كه محروميت زدايي معناي گسترده‌اي دارد، بيان كرد: محروميت زدايي هم از جهت امور مادي و اقتصادي قابل توجه است و از طرفي از جهت معنوي و علمي نيز مي‌توان محروميت زدايي كرد.

آيت الله اميني با تاكيد بر اين كه با پيروزي انقلاب اسلامي، امام راحل(ره) عنايت خاصي نسبت به قشر محروم جامعه داشتند و مرتباً در سخنان خود از محرومين و مستضعفين صحبت مي‌كرد . وي بااشاره به اينكه ما از لحاظ منابع طبيعي، نيروي انساني، خيرين و امكانات شرايط خوبي داريم، اظهار كرد: با توجه به آن همه اصرار امام مبني بر توجه به محرومين و مستضعفين انتظار اين وجود داشت كه در حال حاضر در كشور فقير و محروم وجود نداشته باشد. وي با اشاره به تشكيل كميته امام به فرمان امام خميني (ره) ابراز كرد: متاسفانه پس از گذشت 30 سال از انقلاب اسلامي ما هنوز شاهد محروميت‌ها در كشور هستيم و نتوانسته ايم كاري انجام دهيم كه استضعاف بر طرف شده و مردم خانه و سرپناه داشته باشند.

آيت الله اميني با اشاره به اين كه مسوولان در اين زمينه تلاش داشته‌اند گفت: اما جاي سئوال است كه چرا محروميت‌ها بر طرف نشده واين نكته‌اي است كه بايد بدان توجه شود وي افزود: گاهي آماري ارائه مي‌شود مبني بر اينكه ما ديگر مستضعف و محروم نداريم و مي‌توانيم به همه جا برسيم، اما وقتي انسان مشاهده مي‌كند مي‌بيند كه اين گونه نيست.

امام جمعه قم با بيان اينكه به نظر مي‌رسد مسوولان در اجراي بيانات امام در اينباره راه مناسبي را انتخاب نكرده اند، اظهار كرد راه مناسب اين بود كه با يك برنامه ريزي صحيح ايجاد اشتغال كرده و شهرها را آباد مي‌كرد.

سئوالي كه اكنون عده‌اي از مردم و بعضي از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي مطرح مي‌نمايند اين است كه: دولت بايد در خصوص آمار بالاي افرادي كه زير خط فقر مطلق و نسبي قراردارند پاسخگو باشد.نصرالله ترابي در گفتگو با خانه ملت اظهار داشت: اظهار نظر اخير مسئولان دولتي مبني بر قرار داشتن 40 ميليون نفر از جمعيت كشور در زير خط فقر مطلق و نسبي، بيانگر وجود بحران در معيشت و زندگي اجتماعي مردم است. وي خاطر نشان كرد: شاخصهايي مانند درآمد، اشتغال، علم آموزي همگي متاثر از خط فقر مطلق و نسبي هستند. عضو كميسيون اجتماعي، ارائه اين آمار از طرف مسئولان دولتي را نشانه واقع بيني دانست و بر ضرورت توجه لازم براي حل موضوع تاكيد كرد. نماينده شهركرد در مجلس يادآور شد: موضوع خط فقر متاسفانه سال‌هاي گذشته توسط وزير رفاه و تامين اجتماعي قبلي و فعلي به طور كامل رد مي‌شد و اصلاً اعتقادي به آن موضوع نداشتند. از نظر اقتصادي، موضوع خط فقر بسيار قابل تامل و حائز توجه است و مسئولان دولتي بايد نسبت به اين حجم جمعيتي كه در زير خط فقر قرار دارند پاسخگو باشند.

پي‌نوشت‌ها:

(1) «صحيفه امام(ره)»،جلد ششم، صفحه 297

(2) همان، جلد چهاردهم، صفحه 261

(3) همان، جلد بيستم، صفحه 340 و 341
  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا